1. mpox - WHO announcement 
WHO extends public health emergency for mpox 
องค์การอนามัยประกาศขยายเวลาการประกาศให้การระบาดของโรค mpox เป็นภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข (public health emergency of international concern:PHEIC) จากการที่พบการระบาดของ Clade 1b อย่างต่อเนื่องในประเทศแอฟริกา ตลอดจนพบผู้ป่วยใหม่แล้วใน 6 ประเทศทั่วโลก (Imported cases) นอกจากนี้ยังพบความยากลำบากในการควบคุมโรคในระดับพื้นที่ ซ฿่ต้องมีการประสานงานร่วมกันระหว่างประเทศ 
2. mpox - Canada
Public Health Agency of Canada confirms the first case of clade I mpox in Canada
แคานาดาพบผู้ป่วยด้วย mpox clade 1 เป็นรายแรกของประเทศ ใน Manitoba ซึ่งเกี่ยวข้องกับการเดินทางไปแอฟริกาตะวันออกและแอฟริกากลาง
3. HPAI H5N1 - Human (confirmed) 
CDC confirms H5N1 in California child as Hawaii details testing results
CDC รายงานผลทางห้องปฏิบัติการยืนยันการติดเชื้อของเด็กสงสัยติดเชื้อไข้หวัดนกในรัฐแคลิฟอร์เนีย ซึ่งถือเป็นการติดเชื้อครั้งแรกในเด็ก ทำให้ปัจจุบันสหรัฐอเมริกามีผู้ป่วยด้วยโรคไข้หวัดนกแล้ว 55 ราย โดยยังไม่พบหลักฐานของการติดเชื้อระหว่างคนสู่คน สำหรับแหล่งที่มาของเชื้อยังอยู่ในระหว่างการสอบสวน 
CDC ประเมินความเสี่ยงของโรคไข้หวัดนกต่อสาธารณะยังอยู่ในระดับต่ำ โดยผู้ที่ต้องสัมผัสสัตว์เสี่ยง ได้แก่ นก โคนม และสัตว์อื่นๆ รวมถึงปศุสัตว์ หรือสิ่งแวดล้อมที่มีการปนเปื้อนเชื้อจากนกหรือสัตว์อื่นๆที่ติดเชื้อ จะมีความเสี่ยงสูงกว่าประชากรกลุ่มอื่นๆ CDC จึงแนะนำให้หลีกเลี่ยงการสัมผัสสัตว์เสี่ยงดังกล่าว
Screenshot 2024 11 25 100248
4. HPAI H5N1 - Hawaii, USA
DOH INVESTIGATING HUMAN CONTACTS TO INFECTED H5N1 FLOCKS-No Humans in Hawaiʻi Tested Positive for Avian Influenza
ฮาวายรายงานผลการตรวจเชื้อไข้หวัดนกที่พบในฟาร์มหลังบ้านช่วงเดือน clade 2.3.4.4b, genotype A3 ซึ่งเคยพบรายงานในนกป่าที่รัฐอลาสก้าเมื่อปี 2022 ซึ่งสนับสนุนข้อสันนิษฐานของการนำพาโรคมายังฮาวายโดยนกอพยพ โดยเชื้อที่พบนี้เป็นคนละชนิดกับที่มีการระบาดในโคนม และเชื้อที่พบในเด็กวัยรุ่นที่แคนาดา นอกจานี้จากการสอบสวนและเฝ้าระวังเพิ่มเติม รัฐฮาวายยังไม่พบว่าคนมีการติดเชื้อโรคไข้หวัดนก รวมถึงคนกลุ่มเสี่ยงที่ใกล้ชิดกับนกที่ติดเชื้อด้วย
5. HPAI H5N1 - USA (retail sample of raw milk from a dairy farm)
รัฐแคลิฟอร์เนียรายงานพบเชื้อไข้หวัดนกในน้ำนมดิบที่มีการขายปลีกจากฟาร์มแห่งหนึ่ง ตามมาตรการเฝ้าระวังและสร้างความมั้นใจให้แก่ผู้บริโภค ซึ่งปัจจุบันได้มีการเรียกคืนน้ำ้นมดิบดังกล่าวแล้ว โดยผู้เชี่ยวชาญตั้งขอสังเกตเกี่ยวกับความเสี่ยงที่ผู้บริโภคจะได้รับหากดื่มน้ำนมดิบที่มีเชื้อไวรัสและไม่ผ่านการพาสเทอร์ไรซ์ โดยสินค้าดังกล่าวเป็นชุดผลิตวันที่ Nov. 9, with an expiration date of Nov. 27, with a lot ID of #20241109 ปัจจุบันยังไม่พบรายงานผู้ป่วยจากผลิตภัณฑ์ดังกล่าว ซึ่งปัจจุบันยังไม่พบรายงานผู้ป่วยจากการบริโภคน้ำนมดิบ
นอกจากนี้รายงานข่าวยังระบุว่า Robert F. Kennedy, Jr. ผู้ได้รับเสนอชื่อให้ดำรงตำแหน่งใน Health and Human Services จากรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งของโดนัล ทรัมป์ ยังสนับสนุนให้ประชาชนสามารถเข้าถึงน้ำนมดิบที่ไม่ผ่านการพาสเจอร์ไรซ์เพิ่มขึ้นด้วย
6. New World Screwworm - Mexico (Border detection) and Central America
Mexico Notifies United States of New World Screwworm Detection (From APHIS Stakeholder Registry email)
เม็กซิโกพบโคป่วยด้วย NWS ที่นำเข้าจากกัวเตมาลา ณ จุดตรวจด่านกักกันระหว่างประเทศ และขณะนี้สหรัญอเมริกาได้ดำเนินการระงับการนำเข้าสัตว์และผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องจากเม็กซิโก เพื่อป้องกันการแพร่ระบาดของแมลงชนิดนี้แล้ว 
Screenshot 2024 11 25 111050
Screenshot 2024 11 25 110338
7. Hantavirus - Europe (03): Spain (CT)
สเปนพบผู้ป่วยวัย 42 ปี ป่วยจากการติดเชื้อ Hanta virus จากหนู ปัจจุบันยังไม่พบผู้ป่วยเพิ่มเติมและความเสี่ยงต่อสาธารณะอยู่ในระดับต่ำ โดยโรคดังกล่าวติดต่อจากการหายใจเอาละอองปัสสาวะ อุจจาระ และน้ำลายของหนูที่ติดเชื้อเข้าไป
8. FMD - South Africa 
FMD SAT2 ยังคงมีการระบาดอย่างต่อเนื่องในหลายพื้นที่ของประเทศแอฟริกาใต้ 
Screenshot 2024 11 25 113219
9. Bluetounge - Spain
Thousands of animals die in Extremadura due to bluetongue
สำนักข่าวในสเปนรายงานพบการตายของปศุสัตว์กว่า 1,000 ตัว และมีสัตว์ป่วยกว่า 10,000 ตัว จากโรคบลูทังค์ในเมือง Extremadura โดยเกษตรกรคาดการณ์ว่าความเสียหายที่เกิดขึ้นไม่ต่ำกว่า 16,000 ยูโรต่อฟาร์ม
10. LSD - India
อินเดียพบการระบาดของ LSD ทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศ 
11. EIA - USA
22 Texas Horses Confirmed Positive for EIA
12. ASF - Hong kong
Sample taken from wild pig tests positive for ASF virus
ฮ่องกงพบหมูป่าติดเชื้อ ASF อย่างไรก็ตามในรัศมี 3 กม ที่พบหมูป่าไม่มีฟาร์มสุกรตั้งอยู่ และยังไม่มีฟาร์มสุกรได้รับผลกระทบจากกรณีดังกล่าว 

Other updates
1. Ehrlichia canis - Italy: (CM) human, tick
In August 2023, ehrlichiosis was confirmed in a patient in Italy with a Haemaphysalis punctata tick attached to his neck. Gene sequences of Ehrlichia canis from the tick and the patient were identical, indicating a potential risk for this uncommon infection for persons participating in outdoor activities
2. SFTS - China 
Pathogen isolation and traceability analysis of a fatal case of severe fever with thrombocytopenia syndrome virus (SFTSV) infectious encephalitis in China
3. TB - Spain (goats)
Mycobacterium tuberculosis complex (MTC) in domestic goats in Southern Spain
The high individual and herd-level seroprevalence values found suggest that goats could play a significant role in the maintenance and transmission of MTC in the study area. Our results highlight the importance of implementing control measures in this species.

สรุปอัพเดตสถานการณ์ โรคไข้หวัดนกในสหรัฐอเมริกา WOAH Online Seminar
Follow-up meeting on AI detection in bovines in the USA 
จัดทำโดย สพ.ญ.ดร.เสาวพักตร์ ฮิ้นจ้อย กรมควบคุมโรค
ณ วันที่ 24 พย 2567

ผู้ป่วยเด็กติดเชื้อไข้หวัดนก H5N1 ในสหรัฐอเมริกาและสถานการณ์โรคในสหรัฐฯ และแคนาดา

สถานการณ์โรคในคน ประเทศสหรัฐอเมริกา

1. วันที่ 19 พย 67 ทางการสหรัฐยืนยันพบผู้ป่วยเด็กติดเชื้อไข้หวัดนก H5Nx ในเทศมณฑลแอลามีดา รัฐแคลิฟอร์เนีย ต่อมาวันที่ 23 พย 67 ยืนยันเป็น H5N1 ซึ่งเป็นผู้ป่วยเด็กรายแรกของประเทศที่ติดเชื้อไข้หวัดนก ยังไม่ทราบประวัติสัมผัสสัตว์แน่ชัด แต่สงสัยการสัมผัสกับนกป่า

2. การตรวจพบยืนยันครั้งนี้ เกิดจากการตรวจจับในระบบเฝ้าระวังไข้หวัดใหญ่ (flu surveillance) ของรัฐแคลิฟอร์เนีย

3. ปริมาณเชื้อที่ตรวจพบในเด็กอยู่ในระดับต่ำ และตรวจพบเชื้อไวรัสทางเดินหายใจชนิดอื่นร่วมด้วย ซึ่งเด็กมีอาการดีขึ้น ผู้สัมผัสในครอบครัวให้ผลเป็นลบต่อ H5 แต่ให้ผลบวกต่อเชื้อไวรัสทางเดินหายใจชนิดอื่น จึงยังไม่มีหลักฐานของการติดเชื้อจากคนสู่คน

4. ในขณะเดียวกันนั้น พบผู้ติดเชื้อ H5 เพิ่ม เป็นคนงานในฟาร์มโคนม ทำให้มีผู้ติดเชื้อในแคลิฟอร์เนียรวม 29 คน ซึ่งทั้งประเทศมีผู้ติดเชื้อตั้งแต่ต้นปีรวม 55 คน

สถานการณ์โรคในสัตว์ ประเทศสหรัฐอเมริกา

1. วันที่ 18 พย 67 ยืนยันพบการติดเชื้อ H5N1 clade 2.3.4.4b, genotype A3 ในฝูงสัตว์ปีกเลี้ยงหลังบ้านในรัฐฮาวาย มีกลุ่มเสี่ยง 54 คน และ 34 คนในกลุ่มนั้นมีความเสี่ยงสูง เนื่องจากสัมผัสเป็ดและห่านป่วยที่เลี้ยงหลังบ้านโดยไม่มีเครื่องป้องกัน แต่ยังไม่พบการติดเชื้อไข้หวัดนกในกลุ่มเสี่ยงดังกล่าว

2. ก่อนหน้าการตรวจพบเชื้อ H5N1 ในสัตว์ปีกที่รัฐฮาวาย มีการตรวจพบเชื้อไวรัส H5 ในการเฝ้าระวังเชื้อในระบบน้ำทิ้งของโรงงานแห่งหนึ่งซึ่งอยู่ในสถานที่เดียวกับที่พบเชื้อในสัตว์ปีกที่เลี้ยงหลังบ้าน

3. เชื้อชนิด A3 genotype พบครั้งแรกในนกป่าในรัฐอลาสกา พ.ศ. 2565 จึงคาดการณ์ว่าการระบาดในรัฐฮาวายครั้งนี้มีความเชื่มโยงกับนกป่าอพยพ ซึ่งชนิดนี้แตกต่างจากที่พบในฟาร์มโคนมในสหรัฐฯ และที่พบในผู้ป่วยที่แคนาดา

4. ตั้งแต่ 1 พย.67 มีสัตว์ในกลุ่มปศุสัตว์ติดเชื้อไข้หวัดนก 172 ฝูง โดย 97% เป็นรายงานจากรัฐแคลิฟอร์เนีย และอีก 3% จากรัฐยูทาห์ โดยมีแนวโน้มสูงขึ้นกว่า 35% ในช่วงเวลาแค่ 2 สัปดาห์ที่รัฐแคลิฟอร์เนีย

5. รัฐเพนซิลเวเนียไม่พบวัวนมติดเชื้อเพิ่มเติม โดยมาตรการหลักที่ทางการดำเนินการคือ 1) สุ่มตรวจน้ำนมดิบก่อนเข้ากระบวนการผลิตที่โรงงาน 2) สุ่มเก็บตัวอย่างน้ำนมทุก 14 วัน ตามเส้นทางขนส่งน้ำนมไปยังโรงงานผลิต หากพบผลบวก จะมีการสอบทานกลับไปยังฟาร์มที่ตรวจพบและควบคุมโรค การดำเนินงานนี้มีแผนการขยายไปยังรัฐอาร์คันซอ แมสซาชูเซตส์ และโอคลาโฮม่า

6. ข้อมูลตั้งแต่วันที่ 1 พย. 67 พบการระบาดใหม่ในฝูงสัตว์ปีก 39 ครั้งใน 12 รัฐ พบทั้งในฟาร์มสัตว์ปีกเชิงพาณิชย์และเลี้ยงทั่วไป โดยพื้นที่ที่พบมักเกิดทางตะวันตกของประเทศ ซึ่งเป็นเส้นทางบินของนกป่า (Pacific Flyway)

7. ตั้งแต่เดือน พย. 67 มีการตรวจพบเชื้อ H5 ในนกป่า ใน 11 รัฐ จากข้อมูลการเกิดโรคในสัตว์ บ่งชี้ว่า มีการติดเชื้อไข้หวัดนกเพิ่มขึ้นในนกอพยพในเส้นทาง Pacific Flyway โดยพบ clade 2.3.4.4b ทีมีความหลากหลายของชนิดทั้ง B3.13, D1.1, D1.2, and A3

สถานการณ์โรคในคน ประเทศแคนาดา

1. จากที่พบผู้ป่วยยืนยันไข้หวัดนกในแคนาดาเมื่อสัปดาห์ก่อนนั้น ผลการตรวจเชื้อทางพันธุกรรม **บ่งชี้พบการกลายพันธุ์ของเชื้อไวรัสที่มีผลต่อการติดโรคในคน โดย hemagglutinin protein ของเชื้อไวรัสนั้นสามารถปรับตัวในการเกาะติดกับตัวรับ (alpha 2-6) ในทางเดินหายใจส่วนบนของมนุษย์ได้ดีขึ้น** จึงอาจมีความเป็นไปได้ที่จะทำให้เกิดการติดต่อระหว่างคนสู่คน

2. ส่วนแหล่งของการติดเชื้อยังไม่ทราบแน่ชัด แต่สงสัยว่าติดเชื้อมาจากนกป่าที่เป็นเชื้อ variant genotype D1.1 คนละชนิดกับที่พบในวัวนมที่สหรัฐ (B3.13 genotype)

ข้อเสนอแนะการเฝ้าระวังโรคในไทย

1. อาการผู้ป่วยยืนยันที่ในทวีปอเมริกาเหนือนั้น ส่วนใหญ่แสดงอาการน้อย มีเยื่อบุตาขาวอักเสบ และตรวจจับได้จากระบบเฝ้าระวังโรคที่ดำเนินการอยู่ ดังนั้น ระะบเฝ้าระวังโรคทางห้องปฏิบัติการที่กรมควบคุมโรคดำเนินการร่วมกับกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ และศูนย์ความร่วมมือไทย-สหรัฐด้านสาธารณสุข จำเป็นต้องแจ้งไปยังสถานพยาบาลในพื้นที่เฝ้าระวังให้เพิ่มความเข้มข้นในการซักประวัติสัมผัสสัตว์ พฤติกรรมเสี่ยง และการพบเห็นเหตุการณ์สัตว์ปีก รวมทั้งนกอพยพตายผิดปกติในพื้นที่ ให้มีการประสานงานแจ้งข่าวอย่างใกล้ชิดหน่วยงานเฝ้าระวัง

2. เพิ่มความสำคัญของการเฝ้าระวังเชื้อในระดับพันธุกรรม (genomic surveillance) ในคน สัตว์ และนกป่า

3. เสนอกรมปศุสัตว์ในการยกระดับความปลอดภัยทางชีวภาพ (biosecurity) โดยเฉพาะในกลุ่มกษตรกรเลี้ยงสัตว์ปีกหลังบ้าน ตามมาตรการและคำแนะนำของทางกรมปศุสัตว์

4. กรมควบคุมโรค กรมปศุสัตว์ รวมทั้งหน่วยงานมหาวิทยาลัย พิจารณาดำเนินการเฝ้าระวังเชิงรุกในระบบน้ำทิ้ง ของเสีย เพื่อตรวจจับเชื้อโรคที่อาจทำให้เกิดการระบาดตั้งแต่ระยะต้น โดยใช้ข้อสังเกตจากการเฝ้าระวังน้ำทิ้งในฮาวาย หรือจากการเฝ้าระวังในน้ำนมในกระบวนการผลิตของสกรัฐฯ ซึ่งเป็นการดำเนินงานภายใต้แนวคิดสุขภาพหนึ่งเดียว